بسیاری از دانشجویانی که قصد مهاجرت و ادامه تحصیل در کانادا را دارند نمی دانند از کجا شروع کنند. در چه رشته و مقطعی درس بخوانند؟ مراحل دریافت پذیرش دانشگاه و ویزای تحصیلی چیست؟ در گفتگو با سمانه کاوئی مشاور رسمی مهاجرت در کانادا به این پرسش ها پرداخته شده است.
سمانه کاوئی، مشاور رسمی مهاجرت کانادا
سمانه کاوئی عضو شورای نظارتی مشاوران مهاجرت به کانادا ICCRC است. او از سنین نوجوانی مقیم کانادا است و در حال حاضر سال‌ها است که ساکن شهر ونکوور در این کشور است. سمانه یک کمپانی مهاجرتی در بریتیش کلمبیا را به نام سماکاو Samakav مدیریت می‌کند که به مشتریان، خدمات مهاجرتی و مشاوره مهاجرت ارائه می‌کند. در این گفتگو خانم کاوئی از مقدمات و مراحل اولیه برای آمادگی جهت تحصیل در کانادا و مهاجرت تحصیلی می‌گوید که در ادامه می‌خوانید.
اولین قدم برای مهاجرت تحصیلی کانادا چیست؟
قدم اول مهاجرت این است که بدانید اصلا آیا این گزینه برای شما وجود دارد یا خیر؟ چون همه افراد واجد شرایط نیستند که برای تحصیل مهاجرت کنند. در واقع باید در بازه سنی مناسب برای تحصیل باشید؛ یعنی به صورت عمومی افراد زیر چهل سال این شانس را دارند که برای مهاجرت تحصیلی اقدام کنند. البته موارد خاص وجود دارند که شرایط علمی ویژه داشته باشند و در سن بالای چهل سال پذیرش دکتری یا پسادکتری گرفته باشند. سطح زبان انگلیسی بسیار مهم است که حداقل برای آیلتس باید نمره 5.5 تا 6 داشته باشید. کسی که زبان انگلیسی را نمی‌داند، مهاجرت تحصیلی برای وی سخت است.
البته شاید سال‌های گذشته، پذیرش کالج وجود داشت که افراد می‌توانستند بدون داشتن نمره زبان مهاجرت کنند اما حدود سه چهار سال است که این نوع ویزاها، تقریبا صادر نمی‌شود و اکثر درخواست‌ها را رد می‌کنند. تا زمانی که شرایط مناسب برای پذیرش تحصیلی نداشته باشید، واقعا نباید سراغ آن بروید. نکته دیگر اینکه به صورت عمومی، معدل باید بالای 14 باید باشد. البته ما بیشتر روی کارشناسی ارشد و گه‌گاه دکتری، مانور می‌دهیم. دانش‌آموزانی که از مدرسه برای کارشناسی، اقدام می‌کنند، فقط نمره زبان لازم است. اما کسانی که برای ارشد، اقدام می‌کنند، معدلشان باید بالای 14 باشد. برای معدل زیر 14 می‌توان گفت هیچ دانشگاهی به آن‌ها پذیرش نمی‌دهد.
برای پذیرش در کالج هم معدل مهم است؟
کالج‌ها به معدل کمتر از 14 نیز پذیرش می‌دهند اما مشکلشان این است که ویزاهای آن‌ها، ریجکت می‌شود. ما اصلا کالج را توصیه نمی‌کنیم مگر برای کسی که ویزای توریستی دارد یا داخل کاناداست. کسی که قصد دارد از خارج کانادا، مستقیما اقدام پذیرش کند. اگر زیر 22 یا 23 سال و دارای تمکن مالی خوبی باشد، می‌تواند برای کالج، اقدام پذیرش کند. اما افرادی که 25 تا 40 سال و دارای لیسانس هستند، هیچ ویزای خاصی ندارند و چندان سابقه سفر هم ندارند، اگر بخواهند برای کالج مهاجرت کنند، ریسک ویزا گرفتن آن‌ها بالا است.
تفاوت بین دانشگاه و کالج چیست؟
اگر بخواهیم در سیستم کشور ایران نگاه کنیم، کالج بیشتر شبیه مراکز فنی حرفه‌ای است البته در ایران محدودتر است و اینجا گسترده‌تر. کالج بیشتر برای افرادی است که دوست دارند رشته‌ای را بخوانند و سریع تمام شود و وارد بازار کار شوند. بیشتر هم شامل رشته‌های فنی و دستیاری است. شما هیچ وقت نمی‌توانید در کالج، دکتر یا مهندس شوید مگر موارد خاص مانند موسسات تکنولوژی و مشابه آن که یک سری رشته‌ها در مقطع لیسانس و حتی فوق لیسانس دارند. به طور خلاصه، دانشگاه‌ها حالت آکادمیک دارند و از طریق آن‌ها لیسانس، فوق لیسانس و دکتری دریافت می‌کنید. کالج‌ها حالت صنعتی دارند و بیشتر هدفشان ورود شما به بازار کار است و گواهینامه دیپلما می‌دهند. دوره‌های کالج، کوتاه مدت‌تر و هزینه‌های آن‌ها، مقداری پایین‌تر است. افرادی که از نظر علمی، چندان قوی نیستند و دنبال کار آکادمیک و تحصیلات عالیه هم نیستند، بیشتر به سمت کالج می‌روند.
برای پذیرش از دانشگاه‌های کانادا چه مدارکی لازم است؟
بعضی از مدارک، برای دانشگاه‌ها، عمومی است که همه باید داشته باشند مانند نمره زبان آیلتس. البته من بیشتر درباره مقطع کارشناسی ارشد صحبت می‌کنم. بیشتر متقاضیانی که به ما مراجعه می‌کنند، مربوط به فوق لیسانس است. کسانی که قصد دارند برای کارشناسی پذیرش بگیرند، تعداد کمتری هستند چون دوره‌های لیسانس، به دلیل ترم‌های بیشتری که دارند، گران هستند و برای گرفتن یک لیسانس در کانادا باید تقریبا 100 هزار دلار هزینه شود! دوره‌های دکتری هم به‌گونه‌ای است که افراد خودشان پذیرش می‌کنند. این مرحله پایه علمی خیلی بالاتری نیاز دارد و ترجیح می‌دهند وکیل نگیرند. بیشتر مراجعان ما، فوق لیسانس‌ها و کالج‌ها هستند. کسانی که قصد دارند فوق لیسانس بگیرند، مستندات بیشتری نیاز دارند. در مجموع، مدارک تحصیلی آن‌ها مانند مدرک کارشناسی با معدل خوب و نمره زبان آیلتس نیاز است.
برای پذیرش در مقطع لیسانس شرط سنی وجود دارد؟
برای پذیرش در مقطع کارشناسی قطعا بهتر است سن دانشجو کمتر از 25 سال باشد. کسی که 30 سال سن و لیسانس دارد، توجیه‌پذیری‌اش برای ویزا سخت است که چرا دوباره این فرد می‌خواهد لیسانس بگیرد. و در واقع می‌پرسند اصلا چه دلیلی دارد که به جای گرفتن فوق لیسانس، فرد دوباره لیسانس بگیرد. با توجه به اینکه هم گران‌تر است و هم ریسک بالاتری دارد این سوال منطقی است.
معدل خوب در چه بازه‌ای است؟
معدل بالای 14 و نمره زبان ایلتس آکادمیک 5.5 یا 6 به بالا باشد. بسته به اینکه آن کالج یا دانشگاه، خودش چه نیازمندی‌هایی دارد ممکن است از آن‌ها توصیه‌نامه (Recommendation Letter)، رزومه، سابقه کار، مقاله و یا مستندات دیگری درخواست کند. این‌ها مواردی است که برخی دانشگاه‌ها درخواست می‌کنند و برخی خیر. در نهایت، وقتی به سایت دانشگاه قسمت پذیرش بروند، برای هر رشته‌ای به صورت خاص، در زیربخش نیازمندی‌های پذیرش می‌توانید مشاهده کنید برای آن رشته خاص، چه نیازمندی‌هایی وجود دارد.
اگر کسی دکتری خوانده باشد می‌تواند مجددا برای کارشناسی ارشد اقدام کند؟
بله می‌تواند اقدام به پذیرش کند اما زیاد مثبت نیست. البته به رشته و شرایط دانشجو وابسته است. مثلا شما دکتری زبان دارید، دوباره بخواهید کارشناسی ارشد زبان بخوانید. در اینجا، چه توجیهی دارید که رشته‌ای که چند سال پیش خوانده‌اید، در سطح پایین‌تر دوباره بخوانید؟ زمانی ممکن است شما دکتری زبان خوانده باشید و قصدتان این باشد که آموزشگاه، راه‌اندازی کنید و چون مدیریت بیزینس بلد نیستید، میخواهید MBA بخوانید که بیزینس راه‌اندازی نمایید. بنابراین موضوع، فرق می‌کند چه چیز میخواهید بخوانید. به طور کلی اگر شما یک مقطع تحصیلی از یک رشته را دارید، بهتر است برای مقطع پایین‌تر همان رشته اقدام نکنید. چون توجیه کردن سفارت برای ویزا، خیلی سخت است. اما اگر رشته مرتبطی که تکمیل کننده مسیر کاری و زندگی شماست، مشکلی ندارد.
اگر دانشجو نتواند به هر دلیلی واحدهای درسی را در دانشگاه پاس کند، چه اتفاقی می‌افتد؟
مردود شدن زیاد، نکته منفی محسوب می‌شود مانند ایران. فرض کنید در ایران هم باشید، دانشگاه به شما اخطار می‌دهد و ممکن است باعث اخراج شود. من ندیدم در کانادا، این امر، اتفاق بیفتد مگر اینکه سطح زبان فرد، خیلی ضعیف یا سن وی خیلی بالا باشد و مانند این‌ها. وگرنه معمولا افراد، دروس را پاس می‌کنند. ضمنا دانشگاه‌های معمولی می‌دانند، که بیشتر دانشجویان هدفشان این است که فارغ‌التحصیل شوند و قصد دارند اقامت بگیرند. بنابراین چندان سخت‌گیری در امر پاس کردن نمی‌کنند.
کسانی که دوره زبان برای آن‌ها لحاظ شده، اگر بعد از گذراندن دوره، در امتحان قبول نشوند، آیا می‌توانند آن را با آزمون تافل و آیلتس جبران کنند؟
بله می‌توانند. ولی معمولا قبول شدن در این دوره‌ها، آسان‌تر است. پاس کردن دوره‌های دانشگاه از اینکه حدنصاب آیلتس را دریافت کنید، راحت‌تر است.
با توجه به شرایط کرونا و اینکه آزمون تافل و آیلتس برگزار نشد، آموزش آنلاینی به نام دولینگو جایگزین این آزمون‌ها شد که دانشگاه‌ها قبول می‌کردند. آیا دولینگو هنوز معتبر است؟
بله. هنوز بعضی دانشگاه‌های کانادا دولینگو را قبول می‌کنند. توصیه من این است که شما در آزمون آیتلس و تافل شرکت کنید. البته بعضی دانشجویان، آیلتس 5.5 می‌گیرند اما نمره دولینگو را بالاتر می‌گیرند. شاید آزمون دولینگو ساده‌تر است و برای اینکه پیشنیاز زبان به آن‌ها داده نشود، از آن استفاده می‌کنند. اما نمره آیلتس از نظر سفارت برای صدور ویزا جذاب‌تر است.
آزمون GRE و GMAT چطور؟ آیا این‌ها برای دانشگاه‌های کانادایی ضروری است؟
بعضی دانشگاه‌ها این آزمون را لازم دارند خصوصا برای دوره‌های MBA، فوق لیسانس و دکتری. برخی دانشگاه‌ها آن را مطالبه می‌کنند. باید ببینید در شرایط پذیرش آن، رشته هست یا خیر؟