در فرایند اقدام برای ویزا جهت مهاجرت تحصیلی، تعدادی از پرونده‌ها به دلیل نقص‌ها و یا مشکلات رد می‌شوند. در ادامه‌ی این مقاله تحت محاسبه‌ای با خانم زینب ضیائی، وکیل رسمی دادگستری و عضور کانون وکلای انتاریو (Law Society of Ontario) در کانادا، به بررسی این نقص‌ها و مشکلات می‌پردازیم. همچنین بررسی خواهیم که چگونه می‌توان پرونده‌های مهاجرت تحصیلی رد شده را در دادگاه فدرال پیگیری کرد.
آیا با توجه به شرایط کرونا، برای اقدام در زمینه پرونده‌ها زمان مناسبی است یا خیر؟
در پنج شش سال اخیر، روند کانادا برای اجازه دادن به دانشجوهای بین‌المللی تغییر کرده است. تعداد پرونده‌های پذیرفته‌شده نیز به شدت بالا رفته است. البته آمار قبولی پرونده‌ها از سال ۲۰۱۹ به بعد کم شده، اما قبل از کرونا، تعداد افرادی که از ایران و سایر کشورها ویزا دریافت کردند، بالاتر رفته است. اینکه چرا حتی قبل از کرونا، آمار موفقیت پرونده‌های ایرانی کاهش یافته، دلایل مختلفی دارد:
- از هر کشوری، نمی‌خواهند از یک درصدی بیشتر مهاجر بگیرند. این موضوع، رسمی نیست اما مطمئنا در تصمیم‌گیری‌شان تاثیر دارد.
- متاسفانه برخی افرادی که به کانادا آمده‌اند، با اینکه با ویزای تحصیلی مهاجرت کرده‌اند، درس نخوانده‌اند.
- به خاطر بالا رفتن حجم کار، امکان بررسی تک تک پرونده‌ها وجود ندارد.
عوامل گفته شده در بالا منجر شد از نرم‌افزارهای مختلف کمک بگیرند. با این وجود درصد رد شده‌ها در پرونده‌هایی که قوی هستند، بالاتر رفته است. از نظر اینکه آیا در حال حاضر زمان مناسبی برای اقدام است یا خیر، باید گفت اگر کسی پرونده خوب و شرایط مناسبی از نظر مالی، منطقی بودن رشته تحصیلی و… دارد، برای اقدام، مشکلی نیست. چون هنوز کانادا قصد پذیرش دارد و دانشگاه‌ها و کالج‌های این کشور، پذیرای دانشجویان بین‌المللی هستند. افراد باید وقت بیشتری بگذارند. مدارک برای پرونده جمع‌آوری کنند. اگر باز نتیجه نگرفتند، در دادگاه تلاش کنند تا نتیجه مثبتی حاصل شود.
اگر تعداد دفعات ریجکتی زیاد باشد، می‌توان باز هم از طریق دادگاه فدرال برای رفع ریجکتی اقدام کرد؟
افرادی هستند که برای سومین یا حتی چهارمین بار رد شده‌اند و برای دادگاه اقدام کردند و نتیجه گرفتند. با توجه به حجم کار این پرونده‌هایی که قبلا رد شده‌اند فاکتور گرفته می‌شوند و مجدد رد می‌شوند. اگر رد شدید مهم نیست که دوباره همه موارد را اصلاح کرده و مجدد اقدام کنید. اگر سه چهار سال پیش بود، می‌توانستید دوباره اقدام کنید زیرا این شانس وجود داشت که افسری که پرونده شما را می‌خواند، آن را درست و با دقت بررسی کند، اما الان فقط فاکتور می‌شود. اگر قبلا دو بار رد شدید امکان اینکه دوباره رد شوید، خیلی بالا است. اما اگر پرونده سوم و چهارم شما بسیار کامل است، واقعا این فرصت وجود دارد که در دادگاه بتوانید پرونده‌تان را فعال کنید. وقتی پرونده باز می‌شود و دوباره به اداره ویزا برمی‌گردد، افسر واقعا پرونده را می‌خواند. اینبار مانند دفعه اول نیست که پرونده را اتوماتیک در نرم‌ا‌فزار یک دقیقه‌ای، بررسی یا رد کنند. در این شرایط واقعا یک نفر آن را می‌خواند و آنجا است که افراد می‌توانند ویزای خود را بگیرند. بنابراین خیلی مهم است که پرونده افراد، دقیق و کامل باشد.
تفاوت بازنگری مجدد پرونده با اقدام برای رفع ریجکتی از طریق دادگاه فدرال چیست؟
وقتی روی پروندهای تصمیم‌گیری می‌شود، افراد فرصت دارند روی آن اصلاح بزنند و اعلام کنند این تصمیم اشتباه بوده و تجدیدنظر شود. این امر، کاملا غیررسمی است و هیچ جایی این اجازه داده نشده که تقاضای تجدیدنظر کنید. در قانون به این صورت نیامده و عرف نیست. سه چهار سال پیش، اگر این اتفاق صورت می‌گرفت، پرونده را می‌خواندند و می‌توانستیم به اداره ویزا توضیحاتی ارائه دهیم. مثلا از شما در زمینه حمایت مالی ایراد گرفته شده اما در پرونده، اسناد و تعهد محضری پدر یا مانند آن وجود دارد و این تصمیم‌گیری، اشتباه است. در این صورت بررسی می‌کردند و خیلی مواقع می‌پذیرفتند و بعضی موقع‌ها نمی‌پذیرفتند. همچنین به خاطر کرونا تعداد پرسنل نسبت به قبل محدودتر شده است. با این تفاسیر شرایط به‌گونه‌ای نیست که آن‌ها را دقیق بررسی کنند.
در یک‌سال و نیم اخیر، فقط در یکی از پرونده‌های بنده درباره تقاضای تجدیدنظر موافقت، و پرونده باز شد. این موضوع، زمان مشخصی ندارد. می‌توانند دو هفته‌ای جواب بدهند یا چهار هفته و یا اصلا جواب ندهند! بیشتر مواقع می‌گویند دوباره بررسی کردیم و تصمیم، همانند قبل است. در مقایسه با این موضوع، شکایت در دادگاه فدرال به این صورت است که تصمیم افسر هرچه باشد، شما اجازه دارید در دادگاه بگویید این تصمیم، اشتباه و غیر منطقی است. این امر به عنوان یک حق، تعریف شده است. اگر تصمیمی گرفته شده، افراد تا زمان مشخصی، فرصت دارند اثبات کنند تصمیم، درست نبوده است. این، یک پروسه حقوقی است و شکایت در دادگاه فدرال ثبت می‌شود و وکلا این کار را انجام می‌دهند. نتیجه آن، بسیار شفاف است و از طرف دادگاه اعلام می‌شود. شاید نتیجه همیشه مثبت نباشد و می‌تواند متفاوت باشد.
پرونده دادگاه می‌تواند قبل از رسیدن به قاضی، یعنی طی همان دو تا چهار ماه اول، بر اساس لایحه ارسالی و مذاکره از سمت ما، منجر به صلح با دولت شود و بپذیرند در این پرونده، اشتباه تصمیم‌گیری شده است. در اینصورت پرونده را دوباره آن را در سفارت باز کنند. این نتیجه، بسیار سریع و ایده‌آل است و هزینه آن هم کمتر است. ممکن است این مصالحه در چند ماه اول صورت نگیرد و پرونده در دادگاه بررسی شود. دادگاه، پرونده را بررسی می‌کند و تصمیم می‌گیرد که آیا نیاز هست جلسه حضوری تشکیل شود که وکیل از پرونده دفاع کند یا اینکه تصمیم، درست است و دادگاه رسیدگی نخواهد کرد. این کار، معمولا طی پنج شش ماه اطلاع‌رسانی می‌شود.
خوشبختانه پرونده‌های مجوز تحصیل که به دادگاه رفته‌اند، قبل از آن مصالحه شده است. اگر به کسی برای جلسه حضوری وقت بدهند، حدود ۸ تا ۹ ماه طول می‌کشد. در این حالت، باید حضوری سوالات قاضی را پاسخ بدهیم و بگوییم چرا این تصمیم اشتباه بوده است. نتیجه این است که یا پرونده پذیرفته می‌شود و گفته خواهد شد تصمیم، اشتباه است و پرونده به سفارت برمی‌گردد و باید توسط افسر دیگری بررسی شود یا اینکه می‌گویند تصمیم قبلی، درست است. بنابراین در بهترین حالت، کمتر از دو ماه، میسر نیست و ایده‌آل این است که در چند ماه اول، نتیجه مثبت بگیریم اما آپشن‌هایی که می‌تواند در پروسه دادگاه فدرال اتفاق بیفتد، باید لحاظ کنیم.
در هنگام اقدام برای دادگاه فدرال، آیا می‌توان به مدارک پرونده افزود؟
پروندهای که از نظر قانونی می‌توانیم به دادگاه ارائه دهیم دقیقا همان پروندهای است که در زمان تصمیم‌گیری پیش روی افسر بوده است. وقتی پرونده در دادگاه باز می‌شود و به سفارت برمی‌گردد، از طرف اداره ویزا به فرد فرصت برای آپدیت داده می‌شود. در اینصورت فرد می‌تواند اقدام کند و مثلا مدرک زبان به‌روز، وضعیت مالی و کاری بهتری را در پرونده قرار دهد.
افرادی که خودشان اقدام کرده‌اند بعد از باز شدن پرونده به آن‌ها نکات لازم را توضیح می‌دهیم که این توضیحات یا موارد را می‌توان در study plan اضافه کرد یا موارد کاری یا نکاتی درباره اعضای خانواده را می‌توان افزود. برخی مواقع در آپدیت به افراد گفته می‌شود مثلا این سه مورد را برای ما بفرستید اما این امر دلیل نمی‌شود موارد دیگر که برای اثبات درس خواندن بهتر است، اضافه نشود. بنابراین این امر، مانعی ندارد و می‌توان این مدارک را هم ارائه کرد. در مجموع، در دادگاه فدرال امکان‌پذیر نیست اما در زمان آپدیت مدارک، میسر است.
اگر پروندهای به دلیل نقص مدارک، ریجکت شود، توصیه شما چیست؟
هیچ چیز بدون نقصی وجود ندارد. البته برخی پرونده‌ها آنقدر روی آن کار شده و کامل است که به ذهن من هم نمی‌رسد چیزی روی آن بگذاریم تا کامل شود. در مقابل برخی مواقع، پرونده‌ها، توضیحات یا مدارک را ارائه نداده‌اند. مثلا دیپازیت را نگذاشته‌اند یا یکسری از مدارک کاری، study plan یا موارد دیگر، اشتباه شده یا ارائه نشده است. اگر این موارد باشد، حتما بهتر است دوباره اقدام کنند. حتی اگر با همسر یا تمام اعضای خانواده اقدام کرده‌اند و این چند نقص را هم دارند، دوباره به تنهایی اقدام کنند. اگر هم موفق نشدند، می‌توان از آن‌ها در دادگاه فدرال دفاع کرد.
با این حال، اگر آن نکات و موارد مهم در پرونده نباشد و برای دادگاه، قوی، فرض نشود، فایده ندارد. ضمن اینکه پرونده با پرونده فرق می‌کند. اگر یک چک لیست جامع وجود داشت، خوب بود و می‌توانستم ارائه دهم. شاید حتی بهتر بود اداره مهاجرت خودش این کار را انجام می‌داد. اما چون این کار را نمی‌کنند، باید مجموعه مدارک پرونده را بررسی کنیم و ببینیم آیا می‌توان کاری انجام داد یا بهتر است پرونده دوباره تشکیل شود.
اگر پروندهای ریجکت شد، چه راه‌هایی وجود دارد که آن را به نتیجه مثبت برسانند؟
دو راه وجود دارد. چون احتمال موفقیت در تجدید نظر بسیار کم است. شاید کمتر از یک دهم درصد! بنابراین یک راه این است که اگر پرونده افراد در سریِ اولِ کامل نبوده یا می‌توانست بهتر باشد، آن پرونده را دوباره تشکیل دهند. راه دیگر اینکه اگر پرونده، خوب بوده و راهی نیست که بهتر یا قوی‌تر شود، می‌توان از طریق دادگاه فدرال اقدام کرد. در بحث اقدام مجدد، متاسفانه به خاطر اینکه پرونده قبل رد شده، شاید منجر به این شود که متقاضیان پرونده را قوی‌تر کرده و در یک سیکل مجدد آن را پیش ببرند و دوباره رد شود. در اینصورت می‌توانند به دادگاه بروند. نهایتا بسیاری افراد از طریق دادگاه به نتیجه می‌رسند. در حالی که قبلا اینطور نبود.
معمولا روی این پرونده‌ها، دادگاه تشکیل می‌شود زیرا حجم کار افسر بالا است و نحوه بررسی آن‌ها در سفارت‌ها تغییر کرده است. همین امر، این فرصت را ایجاد کرده تا افراد از طریق دادگاه فدرال به نتیجه برسند. قبلا متقاضیان، با تلاش مجدد یا اپلای می‌توانستند بعضا دومین یا سومین بار به نتیجه برسند. در حال حاضر دفعه سوم و چهارم هم رد می‌شوند و اگر به دادگاه بروند، شانس دارند. حتی اگر شده، یک بار دیگر اقدام مجدد انجام دهند تا پرونده قوی‌تر شده و آن موقع به دادگاه بروند.
به جهت اقدام برای دادگاه آیا گرفتن Case note الزامی است؟
خیر لازم نیست. پس از تشکیل پرونده در دادگاه می‌توان درخواست Case note داد. در اینصورت تعداد صفحات بیشتر و توضیحات کامل‌تری در اختیار داریم. بخش مهم که مربوط به دلایل است، از طریق اداره ویزا در سفارت به دادگاه و سپس از طریق دادگاه برای ما ارسال می‌شود که بر اساس آن، پرونده را پیش می‌بریم. با این حال، قبل از اینکه پرونده را شروع کنیم، لازم نیست.به این دلیل که تمامی نت‌ها مانند هم است. در این شرایط، کار ما این است که بر اساس مدارک و شواهدی که هر متقاضی ارائه داده، بگوییم دلایلی که در نوت‌ها ارائه شده، اشتباه است. بنابراین نیاز به نوت برای اقدام در دادگاه فدرال نیست.
اگر افراد برای دادگاه فدرال، اقدام کنند، این مسیر چقدر طول می‌کشد؟
همانطور که در اداره ویزا، افسرهای مختلف داریم، وکلای مختلف در دادگاه فدرال نیز داریم. وکلایی که از طرف دولت، اقدامات مربوط به دادگاه‌ها را انجام می‌دهند. نظر این وکلا درباره نحوه بررسی پرونده‌ها و نیز سریع یا کند کار کردن آن‌ها متفاوت است. از طرف دیگر، زمان هر پرونده، از جهات مختلف مانند محتوا، شرایط سنی، اینکه با همسر اقدام کرده یا خیر، رشته، تمکن مالی و… تفاوت دارد. نمی‌توان زمان واحد و مشخصی را ذکر کرد. در حال حاضر می‌بینیم میانگین باز شدن پرونده‌های ما در دادگاه، تقریبا ۶۰ روز یا کمی بیشتر و کمتر است. بعضی پرونده‌ها، ۲۰ روزه هم باز شده‌اند و پروندهای هم ۱۲۰ روز یعنی چهار ماه طول کشیده است.
متقاضیان باید مراحال و روال دادگاه را بین دو تا چهار ماه درنظر بگیرند. ضمن اینکه پرونده بعد از باز شدن به اداره ویزا می‌رود و در آنجا باز هم زمان، متفاوت است. برای پروندهای در عرض چند روز، درخواست پاسپورت صادر می‌شود و پرونده دیگری چند ماه طول کشیده تا درخواست ویزا صادر شود. میانگین در اداره ویزا، دو ماه است و وقتی درخواست ویزا می‌آید باید ویزا ارسال شود و برگردد.
آیا تشکیل دادگاه فدرال در گرفتن اقامت تاثیر گذار است؟
دادگاه در گرفتن اقامت تاثیر منفی ندارد. در واقع از دادگاه فدرال درخواست می‌کنیم که روی این تصمیم بازنگری کند. این درخواست، در واقع شخصی نیست. در واقع معتقدیم این تصمیم و نتیجه با آنچه در پرونده بوده، مطابقت ندارد و امیدواریم که درخواست، پذیرفته شده و پرونده باز و ویزا صادر شود. اگر در بدترین شرایط، برای پرونده جلسه حضوری تشکیل و در آن جلسه نیز تصمیم قبلی تایید شود و گفته شود مدارک، کافی و کامل نبوده، و دلایل افسر منطقی بوده، باز هم اتفاقی نمی‌افتد. شما به روز اول برمی‌گردید و پرونده ردشده دارید و هیچ‌چیز اضافه و منفیی به وجود نیامده است. اینطور نیست که فرضا در آینده، فرد برای درخواست ویزا با مشکل، مواجه شود. در همان حد ردشدن ویزا است. فردی بخواهد دوباره برای ویزا اقدام می‌کند.
فرض کنید الان اقدام کرده و رد می‌شوید و شش ماه بعد، دوباره تکرار می‌کنید و باید ردشدن قبلی را اعلام کنید. اگر در دادگاه هم دوباره رد شوید، باید همان ردشدن قبلی را اعلام کنید. به همین دلیل در درخواست‌های آینده افراد، تاثیر منفی ندارد. بنابراین امیدوارم متقاضیان، نگرانی نداشته باشند. خوشبختانه با ۹۹ درصد پرونده‌هایی که باز شده، موافقت صورت گرفته و حتی آن یک درصدی که موافقت نشده، با جزییات، پرونده را مطالعه و بررسی کرده‌اند و بر اساس شرایط پرونده، آن را نپذیرفته‌اند.